حیوانات بیش از آنچه که فکر میکنیم در خطر هستند

یک نظرسنجی نشان می‌دهد که بسیاری‌ از مردم از خطری که حیوانات "جذاب" را در حیات وحش تهدید می‌کند، بی‌اطلاع هستند.

این حیوانات شامل انواع شیر، فیل، ببر و دیگر حیواناتی هستند که غالبا از تصاویر آنها در تبلیغات تجاری استفاده می‌شود.

پژوهشگران احتمال می‌دهند که حضور پررنگ حیوانات در رسانه‌ها و تبلیغات بازرگانی ممکن است باعث شود مردم فکر کنند این حیوانات با هیچ خطری در حیات وحش روبه‌رو نیستند و زندگی خوبی دارند.

نتایج این تحقیق بین‌المللی در مجله علمی "پلاس بیولوژی" منتشر شده است.

فرنک کورشامپ، نویسنده اصلی این پژوهش، می‌گوید که مفهوم حیوانات "جذاب" اخیرا وارد مباحث زیست‌شناسی شده است.

او به بی‌بی‌سی گفت: "دائم ادعا می‌شود که [در روند حفظ منابع طبیعی] بیشترین توجه به جذابترین گونه‌ها معطوف است. برای من سوال ایجاد شد که آیا این حقیقت دارد و آیا تاثیر مثبتی بر روند حفظ منابع طبیعی دارد یا نه."

دکتر کورشامپ و همکارانش تصمیم گرفتند تا فهرست دقیقی از این حیوانات را تهیه کنند.

محققان با استفاده از یک نظرسنجی اینترنتی به چهار زبان و همچنین پخش پرسشنامه‌هایی به زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی و فرانسه در مدارس ابتدایی از شرکت‌کننده‌ها خواستند تا از حیوانی نام ببرند که به نظر آنها بیشترین "جذابیت" را دارند.

این پژوهشگران همچنین بسامد عکس‌های انواع حیوانات در سایت‌ باغ‌ وحش‌ها و روی جلد فیلم‌های انیمیشن دیزنی و پیکسار را بررسی کردند.

ده حیوان "جذاب":

ببر
شیر
فیل
زرافه
پلنگ
پاندا
یوزپلنگ چیتا
خرس قطبی
گرگ
گوریل

حیات وحش مجازی
این گروه تحقیق، داوطلبانی هم در فرانسه داشتند که از میزان مواجهه‌شان با تصاویر این ده حیوان در زمینه‌های مختلف، آمارگیری "مجازی" می‌کردند.

این گروه به طور میانگین روزانه با ۴.۴ مورد عکس شیر در لوگو‌ها، کارتون‌ها و مجله‌ها برخوردند. این یعنی ممکن است مردم سالانه دو تا سه برابر بیشتر از تعداد شیرهایی که در آفریقای شرقی وجود دارد، با شیرهای "مجازی" مواجه شوند.

از نظر دکتر کورشامپ این ممکن است تاثیری ناخودآگاه در تصور افراد از وضعیت واقعی حیوانات در حیات وحش بگذارد، اگر چه شواهد مستقیمی که این حرف را تایید کند وجود ندارد:

"من فکر می‌کنم چون مردم در زندگی روزمره شیر و زرافه زیاد می‌بینند، ناخودآگاه فکر می‌کنند که این حیوانات به وفور وجود دارند."

با وجود حضور پررنگ این حیوانات در رسانه‌ها و فضاهای "مجازی"، اتحادیه بین‌المللی حفظ منابع طبیعی ۹ نوع حیوان از ده حیوان "جذاب" را آسیب‌پذیر، در معرض انقراض یا به شدت در معرض خطر توصیف کرده است.

پژوهشگران از پاسخ‌های شرکت‌کنندگان در نظرسنجی به این سوال که آیا فکر می‌کنند این حیوانات در معرض خطر یا انقراض قرار دارند، متعجب شده‌اند.

تقریبا نیمی از شرکت‌کنندگان گفته‌اند که گوریلها در معرض خطر نیستد، در حالی که بشدت با خطر انقراض روبه‌رو هستند.

اما سارا دیورانت، دکترای زیست‌شناسی حفاظت از محیط زیست که این تحقیق مشارکت داشته می‌گوید ما باید در ربط دادن تصاویر حیوانات در زندگی روزمره و تصور این که آیا آنها در معرض خطر هستند یا نه محتاط باشیم.

عوامل دیگری هم ممکن است در برداشت مردم از وضعیت حیوانات و مشارکت آنها در حفظ منابع طبیعی تاثیرگذار باشد.

خانم دیورانت می‌گوید ما درباره روانشناسی حفظ منابع طبیعی اطلاعات کافی نداریم چرا که این رشته‌ای خیلی جدید است و تحقیق بیشتری باید در این زمینه صورت بگیرد.

دکتر کورشامپ برای این مشکل، راه حلی ابتکاری پیشنهاد می‌کند. به نظر او اگر در استفاده از عکس‌های حیواناتی که در معرض خطر انقراض قرار دارند یا آسیب‌پذیر هستند "حق نشر" (کپی‌رایت) اعمال شود، از پول آن می‌شود بریا حفظ منابع طبیعی استفاده کرد.

البته شرکت‌هایی هستند که در حال حاضر همین کار را می‌کنند مثل شرکت جگوار که به سازمان پانترا (سازمان برای نجات گربه‌سانان بزرگ) کمک می‌کند.

دکتر دیورانت می‌گوید که شاید عملی کردن این طرح مشکل باشد اما به نظر او این پیشنهاد جالبی است.

این تلاش اما قطعا برای نجات برخی حیواناتی که در فهرست هستند کافی نیست. زیست‌شناسان می‌گویند بدون تلاش مداوم بریا حفظ منابع طبیعی، فیل‌ها در یک قرن آینده منقرض خواهند شد.

جمعیت یوزپلنگ چیتا هم حدود ۷۰ درصد کاهش یافته است و محدوده زیستی آنها هم در حال حاضر فقط نه درصد قلمروی تاریخی آنها در آفریقا است.

آقای کورشامپ می‌گوید احساس می‌کند که کاری بیشتری باید در این زمینه صورت بگیرد:

"در حال حاضر ما فقط خدمات اولیه بهداشتی برای انواع حیواناتی داریم که در آستانه مرگ هستند. ما فقط آنها را به حیات وحش برمی‌گردانیم تا همانجا منقرض شوند. ما واقعا آنها را نجات نمی‌دهیم."