بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای: نهنگ آبی چالشی ناشناخته در کشور بود که یک‌باره بر سر زبان‌ها افتاد.
بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای پس از خودکشی دو دختر نوجوان در شهر اصفهان بر اثر چالش «نهنگ آبی»٬ رسانه‌ها را متهم کرد که این «چالش ناشناخته» را بر سر زبان‌ها انداخته‌اند.
روابط عمومی این بنیاد روز دوشنبه اول آبان اعلام کرد که برخلاف نظر برخی رسانه‌های سراسری ایران٬ «نهنگ آبی» یک بازی نیست٬ بلکه یک «چالش» ۵۰ مرحله‌ای است که از فضای مجازی برای اجرا استفاده می‌کند.
بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با اعلام اینکه «نسخه اصلی این چالش مدت‌هاست با دستگیری ایجادکنندگان آن در روسیه از دسترس خارج شده»٬ از رسانه‌های ایران به خاطر معرفی این «چالش» به نوجوانان و جوانان انتقاد کرد.
این بنیاد افزود «زمانی که رسانه‌ها شروع به اطلاع‌رسانی در زمینه نهنگ آبی کردند، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای هشدار داد که موج‌سواری رسانه‌ای در این زمینه خطرناک است».
بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای امکان «کپی‌برداری از مراحل نهنگ آبی» به منظور شکل دادن «چالش‌های مشابهی» در ایران را از جمله خطرات این اطلاع‌رسانی اعلام کرده بود.
این بنیاد پس از گذشت ماه‌ها از مطرح شدن چالش «نهنگ آبی» در ایران٬ اعلام کرده که «متاسفانه» به هشدار‌ها در این زمینه توجهی نشد و «نهنگ آبی که چالشی ناشناخته در کشور بود به یک‌باره بر سر زبان‌ها افتاد و موقعیت برای سودجویان فراهم» کرد.
بازی نهنگ آبی که نامش ترجمه لفظ به لفظ عنوان روسی آن است، به خودکشی نهنگ‌ها و به گل نشستن آنها اشاره دارد. این بازی حدود چهار سال پیش در یک گروه در شبکه «و کانتکته» شروع شد.
گفته می‌شود یک دانشجوی اخراجی رشته روانشناسی به نام «فیلیپ بودِیکین» این چالش را ابداع کرده است. بازی نهنگ آبی ۵۰ روز به طول می‌انجامد و شرکت‌کنندگان در آن در این مدت هر روز دست‌کم یک چالش را انجام می‌دهند.
این چالش‌ها از برخاستن از خواب در دقایق اولیه بامداد، تا تماشای فیلم‌های خاص، تا بریدن اعضای بدن و فهرستی از کارهای عجیب و غریب را در برگرفته است.
روسیه٬ ونزوئلا، چین، شیلی، کلمبیا، گرجستان، آمریکا، ایتالیا و هند تنها چند نمونه از کشورهایی هستند که پدیده «نهنگ آبی» در آنها قربانی بر جای گذاشته است.
آن‌طور که رسانه‌ها گزارش کرده‌اند از زمان به راه افتادن این بازی٬ تقریبا هر روز در سراسر روسیه و آسیای مرکزی از جمله در قزاقستان و قرقیزستان یک کودک یا نوجوان٬ تحت تاثیر این بازی دست به خودکشی می‌زد.
بسیاری از شرکت‌کنندگان در این بازی گفته‌اند هنگام تمایل به ترک آن٬ از سوی مربیان و افرادی که آنها را دعوت به شرکت در چالش کرده بودند٬ مورد تهدید قرار می‌گرفتند.
با این حال، مقام‌های روسیه اعلام کرده‌اند که در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۷۲۰ مورد خودکشی کودکان در این کشور رخ داد که تنها شش دهم درصد آنها در رابطه با اینترنت بوده است. مسائل عشقی٬ مشکلات روانی و خانوادگی دلیل عمده این خودکشی‌ها اعلام شده است.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات، چندی پیش از تماس وزارتخانه تحت مدیریتش با مدیران شبکه اجتماعی روسی «و کانتکته» (وک) برای آنچه «عدم اشاعه خشونت» نامید، خبر داده بود.
آقای آذری جهرمی، در صفحه شخصی خود خبر داده است که گرچه وب‌سایت «و کانتکته» در ایران مسدود است، اما او و همکارانش، همچنان، به تعبیر وی، برای مبارزه با ورود بازی «نهنگ آبی» تلاش خواهند کرد.
آن‌طور که برخی رسانه‌های ایران اعلام کرده‌اند این چالش تاکنون قربانیان زیادی در سراسر جهان داشته است و «طراحان بازی برای تغذیه معنایی نوجوانان، از محیطی حماسی استفاده می‌کنند».
روزنامه خراسان روز اول آبان خود نوشت که «این بازی برای کسانی که در زندگی هدف و آرزویی ندارند و برای کودکان و نوجوانانی که ممکن است از سر کنجکاوی و برای تجربه هیجان، تن به هر خطری بدهند، بسیار خطرناک است».
این روزنامه در معرفی مراحل ۵۰گانه بازی «نهنگ آبی» نوشت که این چالش٬ «از مرحله کشیدن یک نهنگ روی ساعد دست، بریدن بازو و زدن رگ تا سوگند خوردن برای یک نهنگ آبی اصیل بودن که عبور کند، برای تمام کردن بازی باید به یک بلندی برود و خودکشی کند.»
براساس این گزارش در ابتدای بازی، با هدف ایجاد هیجان و تحریک کنجکاوی، چند بار از کاربر سوال می‌شود «مطمئنی که می‌خواهی وارد این بازی شوی و به این بازی ادامه دهی؟» و در ادامه تاکید می‌شود: «اگر شروع کردی، باید تا آخر بازی بروی».
خودکشی دو دختر نوجوان در شهر اصفهان آن‌طور که برخی مقام‌های پلیس می‌گویند نتیجه بازی این دو نفر تا پایان این چالش بوده است.
روزنامه ایران هم گزارش کرد که بازپرس وکارآگاهان جنایی در اصفهان سرگرم تحقیق درباره پرونده دو دختر نوجوان اصفهانی هستند که با پریدن از پل «چمران» این شهر دست به خودکشی زده‌اند.
در این ارتباط، مهدی معصوم بیگی٬ فرمانده انتظامی استان اصفهان اعلام کرد که «پس از بررسی شواهد مشخص شد دو دختر ۱۵ و ۱۶ ساله تحت تأثیر بازی نهنگ آبی بوده‌اند».
او افزود که «در چند ماه اخیر پلیس در خصوص تبعات منفی بازی آنلاین نهنگ آبی هشدارهای متعددی به خانواده‌ها داده بود. اما متأسفانه بازهم شاهد بی‌توجهی برخی خانواده‌ها به عملکرد فرزندانشان هستیم».
در حالی که فرمانده انتظامی استان اصفهان با قطعیت از اقدام به خودکشی دختران اصفهانی تحت تأثیر نهنگ آبی خبر می‌دهد، رئیس پلیس فتای این استان این مسأله را تأیید نمی‌کند.
مصطفی مرتضوی گفت که «ما به‌عنوان پلیس فتا نمی‌توانیم تا زمان انجام تحقیقات تکمیلی و تخصصی اظهارنظر دقیقی داشته باشیم و ارتباط این افراد با بازی نهنگ آبی را تأیید کنیم».
وی افزود «گویا اعلام شده که دو دختر نوجوان پیش از اقدام به خودکشی پیامی را ضبط کرده‌اند و در آنجا علت خودکشی‌شان را تحت تأثیر بازی نهنگ آبی عنوان کرده‌اند. اما این ظاهر ماجراست».
ستار خسروی٬ رئیس پلیس آگاهی استان اصفهان نیز درباره حادثه سقوط دو دختر جوان از پل چمران اصفهان اعلام کرد که «این واقعه به‌طور قطع خودکشی بوده که دلایلش نیز در دست بررسی است».
وی در پاسخ به این سؤال که آیا حادثه ارتباطی با «چالش نهنگ آبی» دارد یا خیر، هم گفت «علت این ماجرای هولناک در حال بررسی است و تا روشن شدن نتایج نمی‌توان در مورد آن اظهار نظر کرد».
خودکشی ناشی از بازی یا چالش «نهنگی آبی» در ایران منجر به تناقض گویی‌ها و اختلاف‌ها میان برخی نهاد‌ها و مقام‌های مسئول در امور اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است.
پیشتر حسین اسدبیگی٬ رئیس اورژانس اجتماعی کشور، گفته بود که «نهنگ آبی» در ایران قربانی نداشته است.
او روز ۲۰ شهریور ماه به ایسنا گفته بود: «تا به حال هیچ مورد خودکشی از طریق بازی مذکور در ایران رخ نداده است».
رئیس اورژانس اجتماعی کشور این موضوع را در واکنش به انتشار کلیپ‌هایی مبنی بر خودکشی دو جوان ایرانی به خاطر بازی در چالش «نهنگ آبی» ابراز داشت.
وی گفت که «در دنیا نیز تعداد افرادی که از طریق این بازی اقدام به خودکشی کرده‌اند در مقایسه با حدود یک میلیون نفری که هر ساله از طریق خودکشی فوت می‌کنند، بسیار ناچیز و کمتر از ۳۰ نفر گزارش شده است».
این مقام مسئول در واکنش به انتشار اخباری مبنی بر خودکشی بر اثر بازی در چالش «نهگ آبی» در ایران هم گفت «انتشار اخبار و کلیپ‌های مربوط به این بازی بیشتر باعث گرایش نوجوانان و جوانان به آن خواهد شد».
پنهان‌کاری٬ تناقض٬ تضاد و نگرانی از جمله نتایج مطرح شدن چالش «نهنگ آبی» در ایران در میان نهاد‌ها و سازمان‌های فرهنگی٬ اجتماعی و انتظامی در ایران است.
بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از جمله نهاد‌هایی است که تلاش‌های فراوانی کرد تا از طرح شدن چنین چالشی در ایران جلوگیری کند که این تلاش‌ها تاکنون نتیجه‌بخش نبوده است.
حسن کریمی‌قدوسی، مدیر عامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای چندی پیش در این زمینه گفته بود که «به خاطر اینکه نمی‌خواستیم ناخواسته تبلیغ این بازی را کرده تا افراد کنجکاو به جست‌و‌جو در خصوص آن شوند، ترجیح دادیم حرفی از این بازی به میان نیاوریم.»
کریمی قدوسی با انتقاد از عملکرد رسانه‌ها در این زمینه گفته بود که «واقعاً هم هیچ ایده‌ای نداریم که چطور این بازی از طریق صدا و سیما بر سر زبان‌ها افتاد و حالا شاهد موج نگرانی در خصوص این بازی که دیگر وجود خارجی ندارد هستیم.»
نظر شما