آیا با افزایش سن شادتر خواهیم زیست؟

برای آنکه درک بهتری از رابطه میان سن و شادی داشته باشیم باید ابتدا به این پرسش پاسخ دهیم که شادی چیست و چه کسانی شاد هستند.

از دید روانشناسان صفت شاد به افرادی اطلاق می‌شود که طیفی از احساسات مثبت و منفی را در زندگی تجربه می‌کنند. این افراد از زنده بودن شادمانند، رضایت نسبی نسبت به زندگیشان دارند و اتفاقات بد را به بدبختی تعبیر نکرده و از آنها به عنوان تغییرات در زندگی یاد می‌کنند.

بنابراین برخلاف تصور عموم، افراد شاد کسانی نیستند که در زندگی دچار غم و مشکل نمی‌شوند، بلکه افرادی هستند که آن را به عنوان بخشی از زندگی پذیرفته و در صورت امکان به دنبال حل مشکلات هستند.

گرچه بالا رفتن سن با مشکلات جسمی و ذهنی همراه است اما پیامدهای مثبتی را نیز به همراه دارد که سبب شادی می‌شوند.

عوامل موثر بر شادی کدامند؟

به نظر می‌رسد چهار عامل اصلی بر شادی موثرند: جنسیت، صفات شخصیتی، شرایط خارجی و سن.
زنان به طور کلی کمی شادتر از مردان هستند. با وجود آنکه تعداد زنانی که دچار افسردگی می‌شوند بیشتر از مردان است اما به طور کلی زندگی شادتری نسبت به مردان دارند. روانشناسان دلیل بالاتر بودن میزان افسردگی میان زنان را به بروز قویتر احساسات آنان مرتبط می‌کنند چرا که در اثر کلیشه‌های رایج در جامعه بروز احساسات برای مردان می‌تواند تحقیر و تمسخر به همراه داشته باشد، اما زنان به راحتی از احساسات خود صحبت کرده و از بروز آن پروایی ندارند.

صفات شخصیتی از دیگر عوامل موثر بر میزان شادی و غم افراد است. درون‌گرایی، برون‌گرایی، روان‌رنجوری، وفاداری و تغییرپذیر بودن از جمله این صفات هستند. این صفات که معمولا درونی هستند و از دوران کودکی در انسان شکل می‌گیرند اما از عوامل بیرونی نیز تاثیر می‌پذیرند، بر میزان رضایتمندی افراد از زندگیشان نقش مهمی دارند.

عوامل خارجی از جمله میزان درآمد، روابط خانوادگی، موفقیت‌های شغلی و اجتماعی از دیگر عوامل تعیین کننده میزان شادی و غم در زندگی هستند.

چهارمین عامل موثر بر میزان شادی سن افراد است. گرچه بالا رفتن سن با مشکلات جسمی و ذهنی همراه است اما پیامدهای مثبتی را نیز به همراه دارد. با افزایش سن و تجربه کاری افراد درآمد بالاتر و پس‌انداز بیشتری دارند، مسئولیت‌های آنها در برابر فرزندانشان کمتر می‌شود، به تعادل احساسی-روانی رسیده‌اند، وقت آزاد بیشتری دارند و قادرند تصمیمات قاطع‌تری بگیرند.

مجموع این عوامل سبب می‌شود که افراد مسن نسبت به زمان جوانی احساس رهایی و شادی بیشتری داشته باشند؛ چیزی که از آن به نام پارادوکس سالخوردگی یاد می‌شود.