در مبحث حقوق استارتاپ قرارداد موسسین دارای اهمیت زیادی است. در بخش های اساسی قرارداد موسسین به طور کلی درباره قسمتهای مهم قرارداد موسسین توضیح داده شد. اگر شما می خواهید یک قرارداد موسسین بنویسد باید بدانید این قرارداد شامل چه بندهایی است و یک قرارداد موسسین خوب چه سوالاتی را باید پاسخگو باشد . در این نوشته تلاش شده است تا ده سوال اصلی که در قرارداد موسسین باید پاسخ آنها موجود باشد بررسی شود .
بین راه اندازی استارتاپ و ایجاد شرکت تجاری تفاوت فراوانی وجود دارد. شرکت تجاری با اجتماع دو یا چند نفر که سرمایه شرکت را تامین می کنند، تشکیل می شود. هر یک از اشخاص آورده ای به صورت نقدی یا غیر نقدی دارند. مجموع آورده آنها سرمایه اولیه شرکت را تشکیل می دهد. در غالب شرکتها سهام بر اساس همین سرمایه اولیه تقسیم می شود.
در حالی که استارتاپ با یک ایده خوب بوجود می آید. نقش موسسین در پیشبرد ایده و تبدیل آن به محصول کاربردی و مشتری پسند بسیار حایز اهیمت است . در واقع موسسین با تلاش جمعی خود ایده را به ارزش تبدیل کرده و باعث می شوند استارتاپ آنها ارزش اقتصادی بالایی بدست آورد.
به همین دلیل بسیار مهم است که موسسین استارتاپ همکاری و مشارکت نزدیکی داشته باشند و با هم در موفقیت استارتاپ تلاش کنند.
برای جلوگیری از اختلافات احتمالی آینده و برای اینکه در میان راه ناهماهنگی بین موسسین بوجود نیاید، توصیه می شود در جلسات اولیه که در زمینه ایده مطرح می شود در مورد نکات، علاقمندی ها و مسایل مهم دیگری که ممکن است باعث ایجاد اختلاف بین موسسین استارتاپ می شود بحث و گفتگو شده و در نهایت نتیجه این گفتگوها و توافق حاصل از آن به صورت قرارداد موسسین آید.و در آخر نتیجه نهایی به امضای تمام موسسین استارتاپ برسد.
در ادامه به ده تا از اصلی ترین سوالاتی که موسسین استارتاپ در شروع کسب و کار باید به آن پاسخ دهند اشاره می شود و پیشنهاد می شود در ابتدای راه اندازی کسب و کار درباره این موضوعات مفصل بحث شود.
۱-چگونه باید سهام را تقسیم کرد؟
موسسین با پاسخ به این سوال در واقع مشخص می کنند چه کسی چه مقدار از شرکت را مالک می شود . البته پاسخ دادن به این سوال در اغلب موارد با دشورای های فراوان روبرو است.
برای پاسخ به این سوال روشهای مختلفی وجود دارد. یکی از روشهای بی دردسر این است که سهام را به صورت مساوی بین موسسین تقسیم کنند. ولی این روش اصلا توصیه نمی شود .
روش منطقی تر توجه به تاثیر اقتصادی است که هر یک از موسسین در استارتاپ می تواند داشته باشد.
صاحب ایده می تواند با توجه به زمان و فعالیتی که برای پرورش ایده و طرح تجاری صرف کرده مقداری سهام در نظر بگیرد. افرادی که در حوزه تخصصی مرتبط با استارتاپ فعالیتی در سابق داشته اند می توانند برای تجربیات خود درصدی از سهام را در نظر بگیرند. به همین ترتیب سهام هر یک از موسسین استارتاپ ترکیبی از تجربیات مرتبط در حوزه تخصصی و میزان زمانی است که به استارتاپ اختصاص داده می شود. هر چه تاثیر افراد در موفقیت استارتاپ بیشتر باشد میزان سهام آنها هم می تواند بیشتر باشد.
۲-روال تصمیم گیری چگونه است ؟
رایج ترین روش ، تصمیم گیری بر اساس تعداد سهام است. ولی الزامی وجود ندارد که حتما تصمیم گیری بر اساس تعداد سهام باشد. ممکن است برخی از مدیران استارتاپ سهام بدون حق تصمیم گیری در شرکت خود ایجاد نمایند یا برای بعضی سهام، امتیاز خاصی در تصمیم گیری منظور نمایند. ممکن است موسسین توافق کنند، بعضی از تصمیمات با نظر اکثریت موسسین باشد و برخی از تصمیمات نیازمند رای موافق تمام موسسین اخذ شود.
یک روش دیگر تصمیم گیری در استارتاپ ایجاد هیات مدیره است . با ایجاد هیات مدیره باید مشخص شود کدام تصمیمات توسط هیات مدیره گرفته می شود و در کدام موارد ، تصمیم گیری از صلاحیت هیات مدیره خارج است و موسسین درباره آن مسایل تصمیم گیری می نمایند.
البته زمانی که شما استارتاپ خود را در قالب یک شخصیت حقوقی ثبت می کنید حتما باید هیات مدیره تشکیل شود. ولی اشکالی ندارد در ماه های اولیه و زمانی که هنوز استارتاپ در مراحل اولیه راه اندازی است نیز تصمیمات در قالب هیات مدیره اخذ شود و در ادامه و بعد از ثبت شرکت نیز همین روال ادامه یابد.
۳- چه اتفاقی می افتد اگر یکی از موسسین شرکت را ترک کند ؟
در نگاه اول ممکن است صحبت کردن درباره ترک استارتاپ اون هم در زمان شروع راه اندازی اون فکر بدی به نظر برسد.
در مسیر پیشرفت یک استارتاپ اتفاقات مختلفی می افتد که بعضی از آنها ممکن است ناخوشایند باشد و ممکن است همین اتفاقات باعث شود بعضی از موسسین دیگر تمایل به ادامه همکاری نداشته باشند یا به کار خود متعهد نباشند .
شما باید برای چگونگی کنار آمدن با این مشکل برنامه ای داشته باشید و درباره آن صحبت کنید قبل از اینکه مشکل بوجود آمده باعث شود حداقل منطق در گفتگو از میان برود.
آخرین چیزی که یک استارتاپ نیاز دارد موسسینی است که دیگر به کار خود متعهد نبوده حاضر به همکاری با دیگر افراد تیم نیستند.
۴- آیا می توانیم هر کدام از موسسین را اخراج کنیم ؟ توسط چه کسی ؟ و به چه دلیلی ؟
شاید شرایطی بوجود آید که دیگر نتوان همکاری با یکی از موسسین را ادامه داد .
هر استارتاپ باید مکانیزمی داشته باشد که بر اساس آن ، در صورتی که موسسین در پیشبرد اهداف استارتاپ خللی کلی ایجاد نمایند، یا برای مدت طولانی مسئولیتهای خود را انجام ندهند، بر اساس آن مکانیزم نقش اجرایی آن موسس به صورت موقت یا دائمی نقض شده و مسئولیتهای او به دیگری واگذار شود.
باید بین سهامدار بودن در یک استارتاپ و داشتن نقش اجرایی در همان استارتاپ تفاوت قایل شد . ممکن است موسسی باشد که همچنان سهامدار استارتاپ باقی بماند ولی دیگر در اداره استارتاپ نقشی نداشته باشد.
۵- اهداف شخصی موسسین برای راه اندازی استارتاپ چیست ؟
اگر چه ممکن است هدف هر یک از موسسین در طول زمان تغییر پیدا کند. ولی دست کم این نکته که در زمان راه اندازی کسب و کار هر یک از افراد تیم به دنبال چه هدفی است می تواند مفید باشد.
تمام اعضای تیم باید مطلع باشند هدف هر یک از موسسین از راه اندازی کسب و کار چیست. اگر یک موسس می خواهد یک کسب و کار راه اندازی کند و از در آمد آن برای بقیه زندگی منتفع شود و دیگری می خواهد استارتاپی با رشد سریع ایجاد کرده و با فروش سهام خود کسب ثروت نماید، بهتر است در ابتدای کار این مورد مشخص شود.
۶-آیا این استارتاپ فعالیت اصلی برای هر یک از ماست ؟
بسیاری از مناقشه های موسسین یک استارتاپ ریشه در سو تفاهم هایی دارد که چگونه تعهدات خود را نسبت به کسب و کار جدید انجام خواهند داد.
طبیعت کار استارتاپی سرعت در انجام کارها است. پس انتظاری که از هر یک از موسسین می رود این است که حداکثر وقت خود را به استارتاپ اختصاص دهد. به بیان ساده تر در استارتاپ بیشتر از یک کار تمام وقت باید تلاش نمود.
بنابراین در ابتدای کار باید مشخص شود ،آیا بعضی از موسسین تا زمان سوددهی شرکت، شغل سابق خود را حفظ خواهد نمود ؟ آیا بعضی از موسسین کار دیگری در کنار استارتاپ دارد ؟ در صورتی که پاسخ هر یک از سوالات فوق مثبت است ، میزان مسئولیتها و تعهدات آنها چگونه خواهد بود ؟
۷-کدام بخش از برنامه ما هست که تمایل به تغییر آن نداریم ؟
همیشه دستیابی به اهداف پیش بینی شده برای عملی کردن ایده مطابق برنامه اولیه پیش نمی رود. زمانی هست که برای ادامه کار و رسیدن به موفقیت باید تغییراتی در برنامه ها بوجود آید. حتی ممکن است یک استارتاپ مجبور شود ایده اولیه خود را کنار گذاشته و با ایده ای جدید به کار خود ادامه دهد.
ممکن است عناصری از طرح وجود داشته باشد که موسسین نمی خواهید تغییر دهید. این مورد ممکن است درباره محصولی باشد که در حال تولید آن هستند یا بازاری باشد، که قصد ورود به آن را دارند، یا برخی دیگر از جنبه های شرکت باشد. به عنوان مثال اگر یکی از موسسین اصرار دارد استارتاپ در زمینه راه اندازی نرم افزار های سفارشی باشد که فقط برای شرکتهای خیلی بزرگ کاربرد دارد. در حالی که بازار رغبت بیشتری به خرید بسته های نرم افزاری آماده داشته باشد . این تغییر رویکرد ممکن است باعث ایجاد اصطحکاک بین موسسین شود.
پس بهتر است در ابتدای راه خط مش کلی بین موسسین مشخص باشد.
۸- موسسین ملزم به امضای چه قراردادها و قبول چه شرایطی از ناحیه شرکت می باشند؟
البته باید متذکر شد تمام موسسین باید قرارداد موسسین و سهامداران را امضا نموده و به شرایط آن متعهد باشند.
قرارداد عدم رقابت و قراردادمحرمانگی از بهترین نمونه های است که می توان از آن نام برد. بجز این موارد چه قرارداد های دیگری وجود دارد که تمام یا بعضی از موسسین باید آن را امضا کنند و شرایط هر کدام از آنها چگونه است.
۹-آیا هر یک از موسسین پول نقد در شرکت سرمایه گذاری می کند ؟ در این صورت نحوه برخورد با آن چگونه است ؟
احتمال دارد یک یا چند نفر از موسسین در مراحل اولیه پول نقد به شرکت بیاورند. بسیار مهم است در ابتدا مشخص شود در قبال این پول شرکت چه تعهدی می دهد.
آیا این پول بدهی است که باید در مدت معینی باز پرداخت شود ؟
آیا وام قابل تبدیل به سهام است؟
آیا نوع یا مقدار خاصی از سهام به آن اختصاص داده می شود ؟
۱۰-نحوه پرداخت به موسسین چگونه است ؟ چه کسی می تواند این را در آینده تغییر دهد ؟
معمولا مسایل مالی بسیار مهم و حیاتی است و میزان تحمل و ریسک پذیری افراد در برخورد با این مسئله متفاوت است .
در ابتدای راه اندازی استارتاپ و به علت کمبود منابع مالی نباید انتظار پرداخت زیادی از ناحیه شرکت وجود داشته باشد. ولی در ابتدا باید مشخص شود چه برنامه جبرانی برای موسسین در نظر گرفته شده است و در آینده درآمد افراد با توجه به مسئولیتی هایی که دارند چگونه است.
در پایان یادآور می شوم سوالاتی که در بالا آورد شد نمونه هایی بود که در بیشتر استارتاپ ها دارای اهیمت فراوان است ولی با توجه به ارتباط بین موسسین و نوع کسب و کار ، امکان دارد مسایل دیگری نیز وجود داشته باشد که باید درباره آنها نیز صحبت شود.
بهتر از در جلسات گفتگو برای راه اندازی استارتاپ درباره این مسائل صحبت شود و نتایج آن از طریق یک مشاوره حقوقی استارتاپ به صورت یک قرارداد استارتاپ حقوقی درآید تا در آینده اگر با مشکلی مواجه شدید از طریق قرارداد موسسینی که از این طریق بین موسسین منعقد می شود بتوان مشکلات بوجود آمده را برطرف نماید.
منبع: وب سایت فرزاد قاسمی
