بزرگان قوم در پکتیا برای تحصیل کودکان چه تدبیری اندیشیدند؟

بزرگان قوم در ولسوالی/شهرستان دور افتاده "لجی منگل" امسال تصمیم گرفته‌اند هر خانواده‌ای که کودکان واجد شرایط خود را به مدرسه نفرستد، پنج هزار افغانی (معادل ۷۰ دلار آمریکا) جریمه شود.

بیشتر کودکانی‌ که قادر نیستند به مکتب بروند، ساکنان ولایت‌های ناامن و درو افتاده افغانستان هستند. ولایت پکتیا یکی از این ولایت‌ها است.

گفته می‌شود که نگاه سنتی بخصوص در روستاها از دلایل اصلی مدرسه نرفتن کودکان است و اکنون بزرگان قوم قصد مقابله با این ذهنیت را دارند.

نیک محمد، مدیر مکتب ابتدایی مرنز/ ولسوالی لجی منگل می‌گوید که پس از این تصویب بزرگان قوم تغییری چشمگیر در رویکرد مردم این روستا دیده می‌شود.

او به بی‌بی‌سی گفت که پدران شاگردان می‌گویند که بر اساس تصمیم بزرگان قوم کودکان خود را به مدرسه فرستادند تا آموزش ببینند.

به گفته او، این باعث شده روزانه چهار تا پنج شاگرد جدید در مدرسه نام نویسی ‌کنند، همچنین بزرگان قوم خانواده کودکانی را که پدرشان در روستا نیست فرا می‌خوانند و خواستار ثبت نام آنها در مدرسه می‌شوند.

در حال حاضر هشت مکتب در ولسوالی لجی منگل فعال هستند که حدود چهار هزار پسر در آنها مشغول آموزش هستند. ریاست معارف/آموزش پکتیا می‌گوید پس از صدور فرمان "جرگه قومی"، ۲۵۰ دختر برای نخستین بار در این ولسوالی به مکتب رفته‌اند.

جرگه‌های (شوراهای) قومی یکی از ویژگی‌های ولایت پکتیا پنداشته می‌شود. بر اساس محلی معمولا تصمیم جرگه‌های قومی لازم الاجرا است و سرپیچی از آن برای ساکنان محلی آسان نیست.

ولی محمد، یکی از طراحان این تصمیم قومی می‌گوید که به منظور تغییر سرنوشت کودکان مجبور شدند رفتن به مکتب را اجباری اعلام کنند.

او می‌گوید که بزرگان قومی و ریش سفیدان یک لایحه ساختند و مطابق آن یک شورای شش نفره تعیین شد و تصمیم گرفته شد پسر و دختری که واجد شرایط مکتب هستند، باید به مکتب بروند. خانواده‌هایی که کودکان واجد شرایط‌شان را به مکتب نفرستند، از سوی شورا جریمه می‌شوند و شورا بعد خانواده را تشویق می‌کند که کودک را به مکتب بفرستد.

لجی منگل، یکی از ولسوالی‌های کوهستانی و دور افتاده در پکتیا است. مالداری و کارگری شغل اصلی مردم این منطقه است.

تصمیم اخیر شمار زیادی را مجبور به اطاعت کرده است. کومای خان ۳۵ ساله، پدر پنج فرزند است. اوخود هرگز به مکتب نرفته و با کمک پسرانش در کوه هیزم‌شکنی می‌کند. هشدار جرگه قومی او را واداشت تا دو فرزند کارگرش را امسال به مکتب بفرستد.

او می‌گوید که بر اساس فیصله قومی هردو فرزندش را به مکتب فرستاده چون سرپیچی از تصمیم بزرگان قوم می‌تواند باعث قطع ارتباط او با اجتماع و طرد شدن از اقوام شود.

عطا الله ویسا و برادرش مطیع الله ویسا دو جوان قندهاری از دو سال پیش به ولایت‌های افغانستان سفر کرده و برای تشویق مردم به آموزش، بین کودکان کتاب و دفترچه توزیع و خانواده‌ها را به آموزش تشویق می‌کنند.

به گفته عطاالله، افغانستان بیشتر از ساختن مکتب به ساختن ذهنیت نیاز دارد.

او گفت که در ۳۴ ولایت زمانی که به کودک کتاب می‌رساندیم، بر ذهنیت کودک تاثیر می‌کرد و کودک خوشحال می‌شد. در جامعه‌ای مانند افغانستان مهم است که ذهنیت‌سازی کنیم، زیرا بخاطر عرف و رواج‌های کهنه، مردم در برابر برخی خدمات از جمله آموزش حساسیت دارند:

"برای محو این حساسیت‌ها، به ذهنیت‌سازی نیاز است. در حال حاضر بجای ساختمان‌سازی، من بیشتر طرفدار ذهنیت سازی هستم، تا مردم ذهنا اهمیت برخی مسایل را بپذیرند."